”ေျမဂရန္အမည္ေပါက္ရေအာင္ ဘယ္လုိေဆာင္ရြက္ ရမလဲဆုိတာ သိခ်င္လုိ႔ပါ ဆရာ” မိတ္ေဆြတစ္ဦးက စာေရးသူ ရွိရာ႐ုံးခန္းသုိ႔ ေရာက္ရွိ လာၿပီး ေဆြးေႏြးျခင္း ျဖစ္သည္။ ”ဦးတင္က ေျမကြက္ဝယ္ထား လုိ႔လား”
”ဟုတ္ကဲ့ ဆရာ၊ အိမ္ကေတာ့ ပ်ဥ္ေထာင္အိမ္ေလးေတာ့ပါတယ္ ေျပာတယ္။ ေျမကြက္က ဂရန္ေျမကြက္ ဆုိေတာ့ ဝယ္ထားရင္ေကာင္း မလားလုိ႔” ”ဂရန္ ဓာတ္ပုံမိတၱဴ ပါမလာဘူးလား”
”အခုက စုံစမ္း႐ုံအဆင့္ပဲဆုိ ေတာ့ ဂရန္ဓာတ္ပုံ မိတၱဴမရခဲ့ေသးဘူး” ”စရန္ေငြမခ်ရေသးဘူးေပါ့” ”ဟုတ္ပါတယ္ ဆရာ။ ဘယ္လုိ အဆင့္ေတြ ေဆာင္ရြက္ရမယ္ဆုိတာလဲ သိခ်င္လုိ႔ဆရာ့ဆီ ဝင္လာတာ” ”ေျမဂရန္မွာ ေရာင္းမယ္ဆုိသူရဲ႕ အမည္ေပါက္လား”
”အက်ဳိးေဆာင္ အိမ္ပြဲစားေျပာတာေတာ့ ေရာင္းသူ အမည္ေပါက္လုိ႔ ေျပာတယ္ ထင္တယ္။ ဂရန္အမည္ေပါက္ျဖစ္လုိ႔ အဆင္ေျပတယ္လုိ႔ ေျပာတာပဲ ဆရာ” ”ေရာင္းသူကုိယ္တုိင္ ေျမဂရန္ အမည္ေပါက္ ဆုိရင္ေတာ့လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ အဆင့္က နည္းနည္း သက္သာသြားတာေပါ့။ဒါေပမယ့္ ေျမဂရန္အမည္ေပါက္ျဖစ္သူက ကြယ္လြန္သြားမယ္။ ေျမဂရန္အမည္ ေပါက္သူထံက မွတ္ပုံတင္အေရာင္းအဝယ္စာခ်ဳပ္ မျပဳလုပ္ဘဲ ဝယ္ထားသူ ထပ္ဆင့္ေရာင္းတာလည္း ရွိတတ္တယ္”
”ပထမဆုံး ဘယ္လုိ စိစစ္ေဆာင္ရြက္ရမလဲ ဆရာ” ”ေရာင္းသူက ေျမဂရန္ဓာတ္ပုံ မိတၱဴ မေပးရင္ေတာ့ေျမကြက္အမွတ္၊ ဂရန္အမည္ေပါက္အမည္၊ အတုိင္း အတာ၊ႏွစ္ ၆ဝ ဂရန္ ဟုတ္မဟုတ္ စတဲ့အခ်က္ေတြကုိ ေရးမွတ္ယူၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမမွာရွိတဲ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ စည္ပင္သာယာေရး ေကာ္မတီၿမိဳ႕ျပႏွင့္ ေျမစီမံခန္႔ခြဲမႈဌာနမွာ သြားေရာက္စုံစမ္းရပါတယ္”
”အခ်ဳိ႕ ေျမကြက္ေတြက ကန္႔ကြက္ထားတာေတြလည္း ရွိတတ္တယ္လုိ႔ ေျပာတယ္ ဟုတ္ပါသလား” ”ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သြားေရာက္စုံစမ္းတဲ့အခါမွာ ေရာင္းသူအမည္နဲ႔ ဂရန္မွာ အမည္ေပါက္ ေနသလား။ ကန္႔ကြက္သူ ရွိမရွိ၊ ဂရန္ သက္တမ္း ကုန္မကုန္ဆုိတဲ့ အခ်က္ေတြကို အဓိက စံုစမ္းရမွာ ျဖစ္တယ္”
”ဒီအခ်က္ေတြ ျပည့္စုံရင္ အ ေရာင္းအဝယ္လုပ္လုိ႔ ရၿပီလား” ”ေျမဂရန္အမည္ေပါက္က ေရာင္းမည့္သူ႔ရဲ႕ အမည္ျဖစ္ေနၿပီး၊ ႏွစ္ ၆ဝ ဂရန္ သက္တမ္းမကုန္ေသးဘူးျဖစ္မယ္၊ ကန္႔ကြက္ထားသူလည္း မရွိဘူးဆုိရင္ ‘စရန္ေပးစာခ်ဳပ္’ ခ်ဳပ္ ဆုိလုိ႔ ရၿပီေပါ့”
”အေရာင္းအဝယ္စရန္ေပး စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိၿပီးၿပီ ဆုိေတာ့ အေရာင္းအဝယ္ မွတ္ပုံတင္စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဖုိ႔ ကိစၥက ဘယ္လုိေဆာင္ရြက္ ရပါသလဲ” ”အဆင့္ေတြကေတာ့မ်ားတယ္၊ ဦးတင္နားလည္ေအာင္ ေျပာရရင္-
၁။ ဂရန္အမည္ေပါက္သူထံက တုိက္႐ုိက္ဝယ္မယ္ဆုိရင္ ေရာင္းသူ (ဂရန္အမည္ေပါက္သူ) က ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမမွာ သြားၿပီး ေျမပုံေျမရာဇဝင္ကူးေပး ရပါမယ္။ ၂။ ေျမပုံေျမရာဇဝင္ရၿပီဆုိရင္ အေရာင္းအဝယ္ အရပ္ကတိစာခ်ဳပ္ကို ခ်ဳပ္ဆုိရပါတယ္။ ၃။ အရပ္ကတိစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ၿပီးရင္ အေရာင္းအဝယ္ျပဳလုပ္တဲ့ အိမ္နဲ႔ ေျမကို ေရွ႕ဘက္၊ ေဘးဘက္ ဓာတ္ပုံ ႏွစ္ပုံစီ၊ စုစုေပါင္း ေလးပုံနဲ႔အတူ အေရာင္းအဝယ္ ကတိစာခ်ဳပ္ မိတၱဴ၊ ဝယ္သူရဲ႕ ႏုိင္ငံသား ကတ္ျပား မိတၱဴ၊ အိမ္ေထာင္စု စာရင္း မိတၱဴ ေျခာက္စုံစီကို ယူသြားၿပီး ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီး ကာလတန္ဖုိး စိစစ္သတ္မွတ္ေရး အဖဲြ႔ (အခြန္ဦးစီးဌာန) မွာ အျမတ္ခြန္ေပးေဆာင္ဖုိ႔နဲ႔ အခြန္ တံဆိပ္ေခါင္း ကပ္ဖု႔ိအတြက္ တင္ျပ ေလွ်ာက္ထားရပါတယ္။
၄။ သက္ဆုိင္ရာ အခြန္ဦးစီးဌာနက ေလွ်ာက္ထားသည့္ ေျမကြက္ကို ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးပါတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ အိမ္ႏွင့္ေျမကာလတန္ဖုိး သတ္မွတ္ ေပးပါတယ္။ ၅။ အိမ္ႏွင့္ ေျမကာလတန္ဖုိး သတ္မွတ္သည့္ တန္ဖုိးေငြ အေပၚ ဝယ္သူ အေနျဖင့္ ဝင္ေငြရလမ္းမေဖာ္ျပႏုိင္လွ်င္ ျဖစ္ေစ၊ ဝင္ေငြရလမ္း ေဖာ္ျပႏုိင္ေသာ္လည္း ဝယ္ေငြ တန္ဖုိးထက္ နည္းေနပါက ယင္းေငြကုိ ႏုတ္ၿပီး က်န္ေငြအေပၚမွာ အိမ္ေျမ တန္ဖုိး (၁) က်ပ္မွ က်ပ္သိန္း ၃ဝဝ ထိ ၁၅ ရာခုိင္ႏႈန္း။ က်ပ္သိန္း ၃ဝ၁ မွ က်ပ္သိန္း ၁ဝဝဝ ထိ ၂ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း။ က်ပ္သိန္း ၁ဝဝ၁ က်ပ္မွ အထက္ကို ၃ဝ ရာခုိင္ႏႈန္း သတ္မွတ္၍ အခြန္ေငြထမ္းေဆာင္ ရပါတယ္။ တစ္ဆက္တည္း အိမ္ေျမတန္ဖုိးေပၚ မူတည္ၿပီး တံဆိပ္ေခါင္းခြန္ ၄ ရာခုိင္ႏႈန္း စာခ်ဳပ္စာတမ္း မွတ္ပုံတင္ ခ်ဳပ္ဆုိရာမွာ ထမ္းေဆာင္ဖုိ႔အတြက္ သတ္မွတ္ေပးပါတယ္။
၆။ အဲဒီသတ္မွတ္ေပးထားတဲ့ က်သင့္သည့္ အခြန္ေငြကို မိမိေနထုိင္ရာၿမိဳ႕နယ္ အခြန္ဦးစီးဌာန႐ုံးနဲ႔ ၿမိဳ႕နယ္ဘဏ္ တုိ႔မွာ သြားေရာက္ေငြသြင္းရပါတယ္။ ၿမိဳ႕နယ္အခြန္ဦးစီးဌာနက ေငြသြင္းၿပီးေၾကာင္း တုိင္းအခြန္ဦးစီးဌာနကို အေၾကာင္းၾကားပါတယ္။ တုိင္းအခြန္ဦးစီးမွဴး႐ုံးက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ စာခ်ဳပ္စာတမ္း မွတ္ပုံတင္႐ုံးကုိ အေရာင္းအဝယ္မွတ္ပုံတင္ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိႏုိင္ေၾကာင္း အေၾကာင္းၾကားစာ ေပးပုိ႔ပါတယ္။
၇။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ စာခ်ဳပ္စာတမ္း မွတ္ပုံတင္႐ုံးမွာ အေရာင္းအဝယ္စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိတဲ့အခါ ေျမအမည္ေပါက္ ေရာင္းသူကုိယ္တုိင္ ေရာင္းသူအျဖစ္ လက္မွတ္ေရးထုိးရပါတယ္။ ဝယ္သူနဲ႔ သက္ေသ ႏွစ္ဦး၊ လက္မွတ္ေရး ထုိးရတယ္။ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆုိၿပီးရင္ေတာ့ မွတ္ပုံတင္ေၾကးေပးသြင္းရပါ တယ္။ ၈။ မွတ္ပုံတင္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆုိၿပီး သုံးပတ္ၾကာရင္ေတာ့မွတ္ပုံတင္အၿပီးအပုိင္ အေရာင္းအဝယ္စာခ်ဳပ္ကိုထုတ္ယူလုိ႔ ရပါၿပီ”
”ေျမဂရန္အမည္ေျပာင္းမယ္ ဆုိရင္ဘယ္လုိဆက္လုပ္ရမလဲ ဆရာ” ”အေရာင္းအဝယ္ မွတ္ပုံတင္ စာခ်ဳပ္နဲ႔ ဝယ္သူ႔ရဲ႕မွတ္ပုံတင္ ကတ္ျပားကိုယူၿပီး ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမကုိသြားလုိ႔အမည္ေျပာင္းေလွ်ာက္ထား ရပါတယ္။ေျမယာဌာနက သတ္မွတ္တဲ့ အမည္ေျပာင္းခ၊သတင္းစာ ေၾကာ္ ျငာခေတြ ေပးသြင္းၿပီးကန္႔ကြက္သူရွိ မရွိတစ္ပတ္၊ ၇ ရက္ ေစာင့္ရပါတယ္။ကန္႔ကြက္သူမရွိရင္ေတာ့ မိမိ ဝယ္ထားတဲ့ ေျမဂရန္မူရင္းကိုသက္ဆုိင္ရာက အမည္ေျပာင္းလဲ မွတ္သား ေပးသြားမွာျဖစ္ပါတယ္”
”ေက်းဇူးပဲ ဆရာ၊အခုလုိ သိထားေတာ့ ဝယ္သူအေနနဲ႔ စိစစ္ၿပီး စိတ္ေအးရတာေပါ့” ဟု ေျပာကာ ဉာဏ္ပူေဇာ္ခပါ ဆုိၿပီးေငြက်ပ္ ငါးေသာင္း ေပးသြား ခဲ့ပါသည္။
ထီယု (ဥပေဒအတုိင္ပင္ခံ)
